Το δίλημμα των γονιών

Η θέση των γονιών όταν βλέπουν το βάρος του έφηβου παιδιού τους να αυξάνει πολύ ή/και απότομα είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Πολλές φορές αισθάνονται διχασμένοι. Από τη μία νιώθουν πως πρέπει να του μιλήσουν για να αποτρέψουν την περαιτέρω αύξηση του βάρους -καθώς ανησυχούν για πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο στην υγεία του- και από την άλλη φοβούνται μήπως με τα λόγια τους κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Η αλήθεια είναι πως το βάρος αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο προσέγγισης, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για παιδιά που διανύουν την εφηβεία.

Τι δείχνουν οι μελέτες

Η επιστήμη δείχνει ξεκάθαρα ότι, παρόλο που τα σχόλια των γονιών για το βάρος και τη διατροφή των παιδιών τους πηγάζουν από τη διάθεσή τους να τα βοηθήσουν, στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Πιο συγκεκριμένα, η παρότρυνση ενός παιδιού να χάσει βάρος, να κάνει δίαιτα και γενικότερα τα σχόλια ή/και τα πειράγματα από τη μεριά των γονιών σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες και τα κιλά του έφηβου παιδιού τους σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για:

• Υιοθέτηση επικίνδυνης διατροφικής συμπεριφοράς (παράλειψη γευμάτων, ακραίες δίαιτες κ.ά.)
• Σύνδρομο επεισοδιακής υπερφαγίας
• Διατροφικές διαταραχές (όπως νευρική βουλιμία κ.ά.)
• Χρήση ανορθόδοξων μεθόδων (όπως καθαρτικά, πρόκληση εμετού κ.ά.)
• Χαμηλή αυτο-εκτίμηση και έντονο αίσθημα ντροπής
• Αρνητική εικόνα σώματος (παράγοντας κινδύνου για διατροφικές διαταραχές)
• Κατάθλιψη
• Περαιτέρω αύξηση βάρους

Οι πληγές μένουν

Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί ότι, τα σχόλια αυτά έχουν τόσο έντονη επίδραση στη ψυχολογία των εφήβων που εξακολουθούν να τα επηρεάζουν αρνητικά ακόμη και στην ενήλικη ζωή τους.

Σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Διαταραχές Βάρους & Πρόσληψης Τροφής», οι γυναίκες (20-35 ετών) που είχαν κάνει συζητήσεις με τους γονείς τους για το βάρος τους -ακόμη και εάν αυτό δε γινόταν συχνά!- είχαν αυξημένη πιθανότητα να νομίζουν πως πρέπει να χάσουν κιλά ανεξάρτητα από το τωρινό τους βάρος και να αισθάνονται άσχημα για το σώμα τους.

Επιπλέον, τα αποτελέσματα μιας μεγάλης έρευνας έδειξαν ότι, όσα κορίτσια είχαν κατηγοριοποιηθεί στην ηλικία των 10 ετών ως «παχιά» από τους γονείς, τα αδέρφια, τους δασκάλους ή τους συνομηλίκους τους είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν αυξημένο βάρος όταν ήταν 19 ετών ανεξάρτητα από το βάρος που είχαν στην ηλικία των 10 ετών.

Ομοφωνία αποτελεσμάτων

Η διαθέσιμη βιβλιογραφία είναι επαρκής για να μας χτυπήσει το καμπανάκι κινδύνου.

ΚΑΝΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ, ΚΑΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΒΑΡΟΣ, ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΕΦΗΒΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΚΑΙ ΚΑΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΛΟ Ή ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΜΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ.

Και τώρα τι κάνω;

Εύλογα, λοιπόν, δημιουργούνται ορισμένα καίρια ερωτήματα από την πλευρά των γονιών:

<<Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου;>>, <<Θα παραμείνω άπραγος;>>

Η αλήθεια είναι πως και μπορείτε να βοηθήσετε με ουσιαστικό τρόπο το παιδί σας και δε χρειάζεται να μείνετε άπραγοι. Για την ακρίβεια … ακριβώς το αντίθετο!

Πλέον υπάρχει μία πληθώρα έγκυρων επιστημονικών ευρημάτων, τα οποία συνηγορούν υπέρ του σημαντικού ρόλου του γονέα ως πρότυπο.

Εάν θέλετε το παιδί σας να υιοθετήσει μία θετική διατροφική συμπεριφορά, εφαρμόστε την πρώτα εσείς! Δε χρειάζεται να πείτε τίποτα άλλο πέρα από αυτό. Οι πράξεις σας θα μιλήσουν από μόνες τους. Και θα είναι πολύ πιο ηχηρές από οποιαδήποτε λεκτική παρότρυνση, η οποία δε συνοδεύεται από την αντίστοιχη συμπεριφορά.

Δώστε έμφαση στη δημιουργία ενός κατάλληλου περιβάλλοντος στο σπίτι, το οποίο θα διευκολύνει τη διαμόρφωση ενός θετικού τρόπου ζωής. Φροντίστε ώστε να υπάρχουν εύκολα διαθέσιμες θρεπτικές επιλογές, επενδύστε στην ποικιλία τροφίμων για αποφυγή της μονοτονίας, προσπαθήστε να τρώτε όσο το δυνατόν περισσότερα γεύματα όλοι μαζί σαν οικογένεια (έστω το πρωινό ή κάποια απογευματινή φρουτοσαλάτα), δημιουργήστε τις κατάλληλες συνθήκες γευμάτων (σταθερό πρόγραμμα, τακτικά γεύματα, χωρίς οθόνη τηλεόρασης/κινητού κ.ά) και εντάξτε τη σωματική κίνηση λίγο πιο ενεργά στη ζωή σας.

Επίσης, ο ρόλος σας ως γονέας μπορεί να συνεισφέρει καθοριστικά στην προστασία του παιδιού σας από τις έντονες πιέσεις που δέχεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το πώς «πρέπει να δείχνει» το σώμα του. Είναι πολύ σημαντικό για ένα παιδί να αισθάνεται αποδεκτό από τους γονείς του ακριβώς έτσι όπως είναι και να μη συνδέει την αξία που έχει ως άτομο με την εξωτερική του εμφάνιση και με τα κιλά του.

Ακόμη, θυμηθείτε πως ακριβώς όπως είναι καλό να αποφεύγετε τα σχόλια για το βάρος του παιδιού σας, το ίδιο ισχύει και για το σχολιασμό και την κριτική του δικού σας σώματος ή άλλων ανθρώπων. Εάν θέλετε, μπορείτε να εστιάζετε στις θετικές αλλαγές που παρατηρείτε στη συμπεριφορά του παιδιού σας και να τονίζετε το σπουδαίο ρόλο που έχει μια ισορροπημένη και πλήρης διατροφή στη σωματική, πνευματική και ψυχική του υγεία τόσο άμεσα όσο και σε βάθος χρόνου.

«Σημεία-Κλειδί»

• Τα σχόλια των γονιών για το βάρος των παιδιών τους συνδέονται με δυσάρεστες επιπτώσεις στη διατροφική τους συμπεριφορά και τη συνολική τους υγεία.
• Όσο καλοπροαίρετα και αν είναι, δίνουν τα λάθος μηνύματα στους εφήβους και εξακολουθούν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο ακόμη και μετά την ενηλικίωσή τους.
• Οι γονείς αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στη δημιουργία μιας υγιούς σχέσης των έφηβων παιδιών τους με τη διατροφή και το σώμα τους.
• Η πιο ισχυρή επίδραση που μπορούν να ασκήσουν στα παιδιά τους είναι με το να γίνουν σταδιακά οι ίδιοι τα πρότυπα θετικών συμπεριφορών, χωρίς καν να χρειάζεται να μιλούν για αυτό.
• Εάν ένα έφηβο παιδί κάνει ερωτήσεις για θέματα διατροφής ή/και εάν ένας γονιός θελήσει να αναφέρει κάτι σχετικό, είναι σημαντικό να μη γίνει καμία συσχέτιση με το βάρος και να δίνεται έμφαση μόνο στον ευεργετικό ρόλο μιας θρεπτικής διατροφής στην υγεία, αποφεύγοντας παράλληλα τη «δαιμονοποίηση» ορισμένων τροφίμων.
• Οι γονείς είναι σημαντικό να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν μια θετική εικόνα σώματος από νωρίς. Αυτό αποτελεί ένα από τα πιο βασικά βήματα για να μπορέσουν τα παιδιά να φροντίζουν το σώμα τους με κατανόηση και σεβασμό, αλλά και να προστατεύσουν τους εαυτούς του από μερικές επικίνδυνες παγίδες που συνήθως κάνουν την εμφάνισή τους στην εφηβεία (όπως ακραίες δίαιτες, διαταραχές πρόσληψης τροφής κ.ά.).

• Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

1. B Wansink et al., “Don’t eat so much:” how parent comments relate to female weight satisfaction. Eat Weight Disord (2017)
2. FB Gillison et al., Can it be harmful for parents to talk to their child about their weight? A meta-analysis. Prev Med (2016)
3. Hunger et al., Weight Labeling and ObesityA Longitudinal Study of Girls Aged 10 to 19 Years. JAMA Pediatr (2013)
4. M. Berge et al., Parent Conversations about Healthful Eating and Weight: Associations with Adolescent Disordered Eating Behaviors. JAMA Pediatr (2013)
5. Neumark-Sztainer et al., Family weight talk and dieting: How much do they matter for body dissatisfaction and disordered eating behaviors in adolescent girls? J Adolesc Health (2010)

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην ιστοσελίδα efiveia.gr.